Trò chơi trẻ em Việt Nam thường bắt nguồn từ những bài đồng
dao, một thể loại văn vần độc đáo của dân tộc. Đấy là những bài ca có nhịp điệu
đơn giản gieo vần một cách thoải mái, có thể ngắn dài bất kỳ hoặc lặp đi lặp lại
không dứt.
Mỗi người chúng ta ai cũng đã từng là một đứa trẻ và đã từng
chơi những trò chơi của trẻ. Những vòng quay của con quay (chơi cù) hay những
bước nhảy lò cò của trò chơi ăn quan... tất cả như một bức tranh sinh động của
cuộc sống. Những điệu nhảy mềm mại, những cánh diều bay nhè nhẹ trên cao như
đưa văn hóa Việt Nam đến khắp năm châu.
Chơi chọi gà là một trong những thú chơi được trẻ em thích
thú vì không chỉ nó là con vật gần gũi với đời sống của trẻ mà nó còn mang ý
nghĩa như một chiến binh khát vọng chiến thắng: “Con gà cục tác cục ta/ Hay đỗ
đầu hè hay chạy rông rông/ Má gà thì đỏ hồng hồng/ Cái mỏ thì nhịn, cái mồng
thì tươi/ Cái chân hay đạp hay bơi/ Cái cánh hay vỗ lên trời gió bay”.
Hay bài đồng dao của trò chơi ô ăn quan: “Hàng trầu hàng
cau/ Là hàng con gái/ Hàng bánh hàng trái/ Là hàng bà già/ Hàng hương hàng hoa/
Là hàng cúng Phật...”.
Rồng rắn lên mây là trò chơi gắn với đồng dao nhằm rèn luyện
sự nhanh nhẹn, khéo léo, phát huy tinh thần đoàn kết, tôn trọng kỷ luật và khả
năng đối đáp, có liên quan đến nghi thức cầu mưa của cư dân nông nghiệp: “Rồng
rắn lên mây/ Có cây núc nắc/ Có nhà khiển binh/ Hỏi thăm thầy thuốc có nhà hay
không...”
Trò chơi con quay, một trò chơi phổ biến nhất với tuổi trẻ
thơ. Con quay được tiện hay đẽo bằng gỗ, hình giống quả ổi; tuỳ theo từng địa
phương, dân tộc mà con quay có thể có hoặc không có núm (còn gọi là tu) ở phía
trên. Bên dưới thân quay có “chân” làm bằng gỗ hoặc bằng đinh hình chóp nón hoặc
không có “chân”. Khi chơi, các em quấn dây một vòng quanh tu, sau đó quấn dần
xuống thân. Kẹp đầu dây còn lại có nút thắt vào giữa hai ngón tay để giữ dây,
sau đó vung tay liệng hoặc bổ quay rơi xuống đất. Lúc này, theo quán tính con
quay sẽ quay tít, gần như đứng yên (ngủ), sau đó các em khác ra bổ quay hoặc cứu
quay và xác định người thắng cuộc.
Trò kéo co cũng thể hiện tinh thần thượng võ, rèn luyện thể
lực và sự nhanh nhẹn, khéo léo.
Đánh đáo, chơi chuyền, chơi ô ăn quan lại rèn luyện kỹ năng,
kỹ xảo cá nhân, khả năng tính toán, phán đoán chính xác. Từ chỗ ganh đua mang
tính chất tượng trưng, dần dần các trò chơi trở thành những cuộc thi tài, thi
khéo, các cuộc thi đấu thể thao như bi sắt, nhẩy ngựa, đá cầu...
Trò chơi dân gian chủ yếu dành cho trẻ em ở các vùng nông
thôn nên cái tên cũng giản đơn, nôm na như tên thằng Tí, con Na, thằng Ốc, cái
Hến vậy: nào là đánh đáo, đánh quay, nào là đi cà kheo, nổ pháo đất...
Hơn nữa, các trò chơi dân gian Việt Nam thường giản tiện,
không cầu kỳ, tốn kém nên có thể dễ dàng chơi mọi lúc, mọi nơi, dụng cụ dễ kiếm,
dễ làm, chủ yếu lấy từ trong tự nhiên, thậm chí chỉ là cái gậy, hòn đá, hòn bi
chúng có thể nhặt trong vườn, dưới ruộng là có thể lập được một hội chơi.
Người chơi thường là những trẻ chăn trâu lê la túm tụm ngoài
bãi cỏ, ngoài việc vui đùa, rèn luyện thân thể, còn thể hiện nỗi khát khao chiến
thắng tiềm ẩn trong mỗi đứa trẻ.
Tròchơi dân gian có nhiều thể loại phù hợp với các sở thích, cá tính khác nhau của
nhiều đối tượng người chơi như sôi nổi, điềm đạm hay trầm tĩnh. Mỗi trò lại có
một quy luật riêng, mang những sắc thái khác nhau khiến trẻ em chơi suốt ngày
mà không thấy chán.
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét